Ochrona przeciwpożarowa muzeów. Przegląd rozwiązań

Muzea w zakresie ochrony przeciwpożarowej podlegają przepisom ogólnym wydanym w Ustawie z dnia 24 sierpnia 1991 r. o ochronie przeciwpożarowej (tekst jedn.: Dz. U. z 2009 r. nr 178, poz. 1380 z późn. zm.), oraz szczególnymi regulacjami, które dotyczą ich w pierwszej kolejności.

Instrukcja bezpieczeństwa pożarowego 

Obiekt muzealny musi mieć określone zasady zapobiegania możliwości powstania pożaru, ale także doprecyzowane informacje dotyczące ewakuacji, które uwzględniają środki i sposoby ogłaszania alarmu, warunki ewakuacji ludzi, sposób ewakuacji zbiorów, a także możliwość praktycznego sprawdzania organizacji ochrony przeciwpożarowej i ewakuacji. Muzea często są zlokalizowane w budynkach zabytkowych, a to może wymagać pewnych odstępstw od prawnych przepisów techniczno-budowlanych. Tego typu informacje muszą znaleźć się w instrukcji bezpieczeństwa pożarowego. Najcenniejsze eksponaty mogą zostać obowiązane dodatkowymi zasadami postępowania w przypadku pojawienia się pożaru. Wypis z instrukcji bezpieczeństwa pożarowego wraz z wykazem telefonów alarmowych powinien znaleźć się w widocznym i dostępnym dla wszystkich osób w budynku miejscu.

Rozmieszczenie gaśnic i urządzeń wykrywających pożar 

Obiekty muzealne często mają pomieszczenia przeznaczone do jednoczesnego przebywania ponad 50 osób niebędących stałymi użytkownikami, dlatego kwalifikuje się je do kategorii zagrożenia ludzi I. Oznacza to, że w obiekcie musi znajdować się odpowiednia liczba gaśnic, które zostaną rozmieszczone w łatwo dostępnych i widocznych miejscach. Są to wejścia do budynków, klatki schodowe, korytarze i wyjścia. W przypadku wielu kondygnacji gaśnice powinny być umieszczone w takich samych miejscach na poszczególnych piętrach. Odległość człowieka od najbliższej gaśnicy nie powinna przekraczać 30 m. Placówki wyznaczone przez Generalnego Konserwatora Zabytków po uzgodnieniach z Komendantem Głównym Państwowej Straży Pożarnej muszą zostać wyposażone w systemy sygnalizacji pożarowej. Są to urządzenia do samoczynnego wykrywania pożaru i przekazywania uzyskanych informacji oraz urządzenia odbiorcze.

Różne formy zabezpieczania zbiorów muzealnych 

W Rozporządzeniu ministra kultury i dziedzictwa narodowego z dnia 2 września 2014 r. w sprawie zabezpieczenia zbiorów muzeum przed pożarem, kradzieżą i innym niebezpieczeństwem czytamy, że rodzaj środków gaśniczych oraz dobór urządzeń przeciwpożarowych i gaśnic musi być dostosowany do potencjalnych zagrożeń, oraz rodzaju, specyfiki i wartości zbiorów wraz z uwzględnieniem skutków, jakie użycie środków gaśniczych będzie miało na zbiory. Projekt gotowego systemu podlega zaopiniowaniu przez państwową instytucję kultury. Oznacza to, że w zależności od charakteru budynku oraz rodzaju zbiorów można zastosować systemy ostrzegawcze sygnalizacyjne lub dźwiękowe, systemy oddymiania, instalacje tryskaczowe i zraszaczowe oraz stałe urządzenia gaśnicze określonego rodzaju. Nie ma jednak jednolitych wymagań stosowanych we wszystkich muzeach ze względu na różnorodność eksponatów i ich wartości.